SARI RENKLİ GECE SÜRÜCÜ GÖZLÜĞÜ: Göz tarafından algılanan ışık, retinada sinirsel sinyallere dönüştürülüp, buradan optik sinir aracılığıyla beyine iletilir. Göz, üç temel birleştirici renk olan, kırmızı, yeşil ve maviye tepki verir ve beyin, diğer renkleri bu üç rengin farklı kombinasyonları olarak algılar. Retinaya çarpan ışık dalga boyu ile uyumlu olarak renge dönüşür.
Ultraviyole(UVR),
görünebilir spektrum, infraret(IR), ışınlarından oluşan üç temel solar
radyasyon dalga boyu bulunmaktadır. Sadece mavi ışık ışınları atmosferde hiçbir
engele takılmadan direkt olarak yeryüzüne ulaşır, dolayısıyla mavi ışık,
atmosfere ve doğal olarak insan gözüne hiçbir engel olmadan yayılır. Bu ışınlar
retinada imajların oluştuğu odak noktasına gelerek gözün iç kısmının mavi
ışıkla aydınlanmasına neden olur ve görüşün bulanıklaşmasına yol açar. Mavi
ışık ışınlarının sağlıklı ve normal gözlerdeki etkisi az olmasına karşın özel
hassasiyeti veya göz hastalığı bulunan insanlarda etkisi göz ardı edilemez.
Gözlerdeki algılama azalır, bakılan objeler soluklaşır. Mavi ışık, daha uzun
dalga boyu ışıktan daha fazla dağıldığı için kontrast duyarlılığını
azalmaktadır.
Kontrast filtreler, farklı bir geçirgenlik eğrisi profiline sahiptir. Bunlar
görünür spektrumda daha uzun dalga boylarını geçirir ve daha kısa dalga boylarını
absorbe ederler. Bu gözde iki etki yaratır:
1) Sarı renkli kontrast artırıcı
filtreler, Kromatik aberasyon azaltılması ile Retinal imaj keskinleştirilir.
2)Bazı karşıt renk visuel sinir hücreleri yüksek ölçüde uyarılır ve lens
kullanıcısına; çevre parlak duygusunu (hissini) sunar. ” Gece sürüşü” denen
sarı filtreler gibi boyalı /renkli lensler, ratina /beyin ‘deki sinir
hücrelerini uyarır/canlandırır, normal olarak bu hücreler zıt renk tepkisine
sahiptir. Zıt renklerden birisinin absorbe edilmesi diğerinin her zamankinden
daha yüksek oranda çalışmasına olanak sağlar ve beyne çevre parlak sinyali
verilir.
Yukarıda
ki etkilerin her ikisi de gözlük kullanıcısı tarafından görüşün gelişme
kazandığı olarak kabul edilir. Bu nedenler bazıları tarafından hemen kabul
görür. Mavi renk geçişinin ve kromatik aberasyon azalması az miktarda miktar da
görüş keskinliğini artırır. Ve kuşkusuz bir avantaj sağlar. Bazı karşı renk
hücrelerinin artan hızla cevap verme oranına bağlı olarak çevrenin
parlaklığının belli artışı bazı kişiler tarafından günlerin parlak olması
olarak görülür. BPI’nın Winter Sun (kış güneşi)adı altında çıkardığı sarı
kontrast renkli bir lensi vardır, kış güneşi ile ifade edilmekle amaçlanan,
kasvetli sıkıcı kış günlerini daha az stresli hale getirmektir.
Sarı renkli kontrast artırıcı filtreler, Avlanma, atıcılık, kayak, sisli,
puslu, yoğun bulutlu havalarda ve gece sürücü gözlüğü olarak kullanılır. Birçok
sporcu, kendi avlanma ve atıcılık yeteneğinin sarı renkle geliştiğine inanır.
Sarı lensler spektrumun ucundaki mavi ışık geçirgenliğini azaltır. Kontrastı
geliştirir. Objeler daha kolay seçilir.(Kontrast duyarlılığının artmasını
örneklemek gerekirse, Karla Kaplı beyaz bir zeminde beyaz tavşanın daha iyi
seçilebilmesi ve algılanması gibi, gri tonların birbirinden ayrılmasına ve
nesnelerin kolay seçilebilmesine imkân verir.
Aynı
sarı kontrast filtre hemen her zaman gün ışığı koşullarında kontrast
duyarlılığı geliştirir. Kontrastın azaldığı, Az ışıklı ortamlarda, alaca
karanlıkta, bulutlu, kapalı, sisli havalarda, yağmurlu havalarda, gece araç
kullanırken, gri tonların birbirinden ayırt edilmesini sağlayarak kontrastı
artırır, nesnelerin seçilmesini sağlar. Örneğin avcılıkta çalılar, otlar
arasındaki bir avın daha iyi algılanmasına ve fark edilmesine imkân verir,
kayak sporunda-sisli ortamda, otomobil sporlarında yüksek performansa sahiptir.
Ayrıca, kahverengi, alev kırmızısı, turuncu sarı, bakır, amber-kehribar, maun
renkli camlarda kontrastı geliştiren renklerdir.
Sarı lensler gece
araba kullanmak için bazen savunulmaktadır. Bu hal tavsiye edilmemeli ve
savunulmamalıdır. Araştırmalar denemeler sonucuna göre, sarı lensten fayda
sağlanması tamamen bireye bağlıdır. Bazılarına yardımcı olurken diğerlerine de
engel teşkil ettiği belirtilmektedir.
Gece sürüşü başlı başına far kullanımı ve sokak lambası birleşimine bağlı olarak az ve değişen aydınlatma nedeni ile sorun yaratır. Alman standart DIN 58216 “Spectacle lenses for drivers” gece sürücülüğü için geliştirdiği filtreler %80 nin üzerinde geçirgenliğe sahip olmalı, buda açık renkli sabit yüzey boyalılar tarafından tatminkâr olacaktır.
Gece araç sürerken araç ve gözlük camlarınızı iyice temizleyiniz.
Farlarınızı yolu uygun biçimde aydınlattığından emin olunuz. Gece yorgunluk, görmedeki azalma
nedeni ile kaza riski 4 kat daha artar. Yeterli görme keskinliğinin olmaması ya
da gözlük kullanmamak kazaların az bilinen en önemli nedenlerindendir.
Corning
serengeti lens serisi aşağıda cam özelikleri ile birlikte örnek olarak
sunulmuştur. Bakır renkli, fotokromik AR kaplamalı Sürücü gözlükleri mevcuttur.
Gündüz bütün hava şartlarında araba kullanımında önerilir.
Mahogani(maun),renkli polarize fotokromik lensler, paralaks ışık yansımalarının azaltılmasında, şoförler için önerilir.
İki dereceli alev kırmızısı renkliler fotokromik Ar kaplamalı olarak, mevcuttur. Ektrem kum, deniz veya gündüz kar şartlarında önerilir.
Turuncu renkli fotokromik AR kaplama Atış sporları için önerilmektedir.
Spor –alev kırmızısı, fotokromik AR, bütün hava şartlarında, atış sporu, çok yağışlı ve sisli günlerde önerilmektedir.
Renklendirilmiş lenslerin satışının, optisyenlik müesseseleri dışına taşınması (işporta, market, sosyete pazarları vb) ,bu konunun Türkiye’de bir halk sağlığı sorununa dönüşmesine sebep olmuştur.
Taylan KÜÇÜKER
Eczacı Gözlükçü