Sahte güneş gözlükleri gözünüze zarar verir.

Sağlık Bakanlığı resmi sosyal medya hesabından kamu sağlığının korunması ve halkın bilgilendirilmesi, sağlık okuryazarlığının artırılması amacıyla, zaman zamn güneş gözlüğü ile ilgili afiş ve spot açıklamalar yayınlıyor.. Yapılan kısa spot metinde “Güneş gözlüğü aksesuar değil, göz sağlığınızı koruyan bir üründür. Sahte güneş gözlükleri gözünüze zarar verir” açıklamamalarına yer verildi.

Sağlık Bakanlığımızın halk sağlığının korunması amacıyla yapmış olduğu bu faaliyetlerini gözlükçüler olarak destekliyoruz.

***

Güneş gözlüğü renkli iki cam ve sıradan bir çerçeveden ibaret değildir. 

Güneş gözlükleri yıllarca moda aksesuar (Süslenme-estetik) rahatlık, gözleri rüzgâr, kar, yağmur ve yabancı objelerden korumak amacı için kullanılmıştır. Artık biliyoruz ki doğru seçilmiş güneş gözlükleri ve geniş gölgelik kısmı olan bir şapka, gözlerimizi UV radyasyonundan koruyacaktır. Güneş gözlüklerinin uluslararası bir standarda göre üretilmesi göz ve görme sağlığını korur, göz ve yüzün yaralanmalara karşı emniyetini (güvenliğini)sağlar. Kolaylıkla tutuşmaz, alerji ve tahriş yapmaz, kanserojen ve zehirli bir materyal içermez. Trafikte araç kullanırken, sinyal ışık renkleri kolaylıkla fark edilir.

 Türkiye’de insanımız UV radyasyonu konusunda oldukça bilgisiz ve duyarsız bir duruş sergilemektedir. İnsanlar tüm hayatları boyunca maruz kaldıkları UV radyasyonunun yaklaşık olarak % 80 ‘ini 18 yaşına kadar almaktadır. Bu nedenle toplumların eğitiminin daha ilk yaşlardan itibaren başlaması, güneşlenme ve UV radyasyonundan korunma alışkanlıklarının kazandırılması halk sağlığı açısından çok önemlidir.

Güneş Dünyamızdan 150 milyon km uzaktadır. Isı, ışık ve UV radyasyonu yayar. Isı ve ışık dünyamızda yaşayan milyonlarca canlının yaşam kaynağıdır. Kısa dalga UV ışınları enerji bakımından daha yüklüdür.  Canlı dokular için son derece zararlıdır ve zamanından önce yaşlanmasına sebep olur. Güneş ışınlarının çok az bir kısmını görebiliriz (400-700nm-Bir nanometre milimetrenin milyonda bir büyüklüğünü ifade eder) UV radyasyon güneş ışınlarının %5’ini oluşturmasına rağmen çok tehlikelidir. Radyasyonu gözlerimizle göremeyiz ve hissedemeyiz ancak zararlı etkilerini gözlemleyebiliriz.

Bulutlara kanmayınız. Güneş ışınları, bulutlardan, sisten ve pustan rahatlıkla nüfuz eder.

 UV radyasyonunun zararları kümülatiftir. Ne kadar çok UV radyasyonuna maruz kalırsanız, hayatınızın sonraki evrelerinde katarakt hastası olma riskiniz artar.

Şu anda dünyada 16 milyon insan katarakt nedeni ile kör olmaktadır ve WHO’ nün araştırmalarına göre bu insanların %20 si UV ışınlarına maruz kaldıkları için KATARAK OLMALARI NEDENİYLE kör olmuşlardır. UV Radyasyonu katarakt, ve muhtemel noktasal dejenerasyon riskini arttırmaktadır. Birçok faktör katarakt riskinin oluşmasına katkıda bulunur. Atmosferik ozonun % 10 azalması halinde katarakt riskinin her yıl için % 5 ( Dünya genelinde 1,6 – 1.75 milyon vaka demek ) artacağı hesaplanmaktadır. ABD’nin tanınmış sağlık kuruluşlarından Mayo Clinic’in yaptığı son araştırmalar. Güneş gözlüğü kullanımının katarakt riskini yüzde 40 azalttığını,  Mayo Clinic’ ten yapılan açıklamada, Dr. Cecile Delcourt tarafından 2 bin 500 kişi üzerinde gerçekleştirilen araştırmanın, güneşe uzun süre maruz kalan kişilerde katarakt riskinin, diğer kişilere oranla yüzde 2,5–4 kat daha fazla olduğunu belirlediği anlatıldı. Araştırmaya göre, güneş gözlüğü kullanımı hastalık riskini yüzde 40 oranında azaltıyor

Tüm bu anlatılanlardan da, anlaşılacağı üzere güneş gözlüğü seçimi dikkat gerektiren, bizlerin daha çok ilgilendiği moda estetik uygunluk dışında, göz sağlığını büyük ölçüde etkileyen ciddi bir iştir.  Yukarıda sayılan özelliklere dikkat etmek uygun olacaktır. Aksi halde herhangi bir yerden(,sosyete pazarı İşporta gibi) elde edilen herhangi bir gözlük, yeterli göz koruması sağlamadığı gibi, zararlı da olmaktadır. Normalde karanlık ortamlarda göz bebeklerimiz büyür. Ve böylece daha çok ışık göz bebeklerimizden içeri sızar. Eğer % 100 ultraviyole koruyuculuğu olmayan bozuk camları takarsak karanlık bir ortam oluşacağından göz bebeklerimiz genişleyecektir. Ve koruyuculuk oranı düşük olan bu camlardan geçen UV ışınları gözümüze zarar verecektir. Standartlara uygun güneş gözlüğü camları, araç kullanırken trafik sinyal ışık renklerinin tanınmasında(fark edilmesinde) bir güçlük yaratmamalıdır. Kırmızı yeşil renkler birbirinden kolaylıkla ayırt edilmeli ve tanınmalıdır. Ucuz ve işportada satılan güneş gözlükleri ile trafikte sinyal ışık renklerinin algılanmasında güçlük meydana gelebilir. Bu da sürüş güvenliğini bozar, kazalara, can ve mal kayıplarına sebep olabilir.

Sonuç olarak; güneş gözlüğü renkli iki cam ve sıradan bir çerçeveden ibaret değildir. Tüketiciler dışardan bakarak ya da gözlemleyerek bu özellikleri asla anlayamazlar. Dikkat edilirse eğer bir profesyonel destek söz konusu değilse güneş gözlüğü alan tüketiciler arasında geçen konuşma genelde şöyledir “gözlük yüzüme yakıştı mı?”, ” camın koyuluğu yeterlimi?” fiyatı uygun mu? bu sorularla tüketicinin ihtiyacına göre doğru güneş gözlüğü seçimi yapılamaz.

 Lens görünür ışığın ne kadarını geçirmelidir.?

 UV tutma kapasitesi nedir?

Uluslararası bir standarda göre üretilmiş mi?

Sağlam mı?, üretildiği malzeme kalitesi standardına uygun mu?

Gündüz araç sürerken kullanılır mı?

Müşterinin takmak istediği güneş gözlüğünün koyuluğu kişisel zevk, ihtiyaç ve çevre koşullarına göre olmalıdır.

YASAL DÜZENLEME KONTROL VE DENETİM ŞART

Renklendirilmiş lenslerin(güneş gözlükleri) satışının, optisyenlik müesseseleri dışına taşınması (sosyete pazarı, internet, işporta, market, vb) ,bu konunun Türkiye’de bir halk sağlığı sorununa dönüşmesine sebep olmuştur.

Yasal bir denetim ve kontrol olmadığı için Türkiye maalesef sahte güneş gözlüğü çöplüğüne dönüşmüştür. Güneş gözlükleri için yasal düzenleme mutlaka yapılmalı, her türlü denetim ve kontrol TC Sağlık Bakanlığı eli ile yürütülmelidir. Güneş gözlüğü iki renkli cam ve bir çerçeveden ibaret değildir.


Taylan KÜÇÜKER 
Eczacı Gözlükçü