Türkçesi “şişmanlık” olan obezite kelime anlamı olarak, sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal ve aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmaktadır. Genel anlamda bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının istenen ve sağlıklı düzeyin üzerine çıkmasıdır.
Yetişkin bireylerde obeziteyi belirlemek için Dünya Sağlık Örgütü’nün obezite sınıflandırması kullanılmakta ve genellikle Beden Kitle İndeksi (BKİ) esas alınmaktadır. BKİ, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun (m) karesine bölünmesiyle elde edilen bir değerdir. Bireyler için hedef BKİ aralığı 18,5-24,9 kg/m2 aralığında olmalıdır. Bireylerde BKİ değerinin 25-29,9 kg/m2 aralığında olması pre-obezite (fazla kiloluluk), 30 kg/m2’nin üzerinde olması ise obezite (şişmanlık) olarak nitelendirilmektedir. Çocuklarda ise en sık kullanılan yöntem büyüme eğrileridir.
Obeziteye sebep olduğu bilinen çok sayıda faktör içerisinde, aşırı ve yanlış beslenme ve fiziksel aktivite yetersizliği en önemli nedenler olarak kabul edilmektedir. Bu faktörlerin yanı sıra yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyo-kültürel etmenler, gelir durumu, hormonal ve metabolik etmenler, genetik etmenler, psikolojik problemler, kullanılan bazı ilaçlar ve sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama bireylerde obezite oluşmasında etkili olmaktadır.
Bakanlığımız tarafından yapılan araştırmalar ülkemizdeki yetişkinlerde, kadınlarda daha fazla oranda olmak üzere % 30,3 oranında obezite varlığının olduğunu göstermektedir. Ülkemizdeki çocuklarda ise % 22,5 oranında fazla kiloluluk ve obezite görülmektedir. Bu araştırmalar ülkemizde hem yetişkinlerde hem de çocuklarda fazla kiloluluk ve obezitenin alarm verdirici düzeyde bir halk sağlığı problemi olduğunu göstermektedir.
Fazla kiloluluk ve obezite, vücut sistemleri ve psiko-sosyal durum üzerinde yarattığı olumsuz etkilerden dolayı pek çok sağlık sorununa sebep olmaktadır. Bunların başında koroner arter hastalıkları, hipertansiyon, inme, insülin direnci, tip 2 diyabet hastalığı, dislipidemi, reflü, karaciğer yağlanması, kanser ve psikolojik sorunlar gelmektedir. Ayrıca bireylerde obezite ile birlikte bu hastalıklar mevcut olduğunda obezite durumunun düzeltilmesi ile bu hastalıklarda iyileşmeler meydana gelebilmektedir.
29.09.2010 tarihinde Başbakanlık Genelgesi ile yayımlanan “Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” kapsamında Müdürlüğümüz tarafından İl düzeyinde fazla kiloluluk ve obezite ile mücadele konusunda çalışmalar yürütülmektedir.
Obezite oluşumunun önlenmesinde başta yeterli-dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite yapma alışkanlığı olmak üzere sağlıklı yaşam davranışlarının kazanılması çok önemlidir. Bu vesileyle tüm halkımıza sağlıklı günler diliyorum.
Uzm.Dr.Levent SAĞLAM
Halk Sağlığı Müdürü
